Μύθοι και Αλήθειες για την ακόμη και σήμερα «μυστήρια» διαδικασία της ψυχοθεραπείας.

1. Απευθύνεται στους «τρελούς»!!

Παρότι έχει συσχετιστεί έντονα με την έννοια του «ψυχικού» προβλήματος, η ψυχοθεραπεία είναι ένα ταξίδι προσωπικής αναζήτησης και ανακάλυψης του εαυτού μας που στο τέλος του έχει πάντα θετικό πρόσημο. Μπορεί η διαδρομή να μην είναι πάντα ευκολή, ο προορισμός όμως είναι για τον καθένα ο ιδανικός. Με γνώμονα αυτό μπορούμε να πούμε πως τελικά «όλοι έχουμε δικαίωμα να γνωρίζουμε ποιοι είμαστε και να ζούμε την ζωή μας στο έπακρο».

2. Η ψυχοθεραπεία είναι «κοινή λογική», είναι σαν να μιλάς στον καλύτερο σου φίλο.

Οι φίλοι προσφέρουν αγάπη, στήριξη και μια εναλλακτική οπτική, όλα ανεκτίμητα. Η ψυχοθεραπεία είναι μία διαδικασία πολύ διαφορετική από τις σχέσεις με τους φίλους και την οικογένειά σας. Πρώτα απ΄’ολα, ο θεραπευτής είναι ιδιαίτερα εκπαιδευμένος επαγγελματίας που έχει περάσει πολλά χρόνια, εκπαίδευσης και πρακτικής εξάσκησης στο πώς να εντοπίζει και να προσεγγίζει θεραπευτικά τα ζητήματα των θεραπευόμενων του. Δεν είναι φίλος, δεν έχει άποψη, κριτική, συμβουλή. Είναι εκεί για να προσφέρει ένα ασφαλές, εμπιστευτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο, θεραπευτής και θεραπευόμενος συμπορεύονται με γνώμονα τις ανάγκες του δεύτερου.

3. Οι άνθρωποι που μπαίνουν σε ψυχοθεραπεία είναι αδύναμοι.

Δεν χωράει κριτική στον τρόπο με τον οποίο ο κάθε άνθρωπος δοκιμάζεται από τις προκλήσεις της ζωής. Για κάποιους είναι αβίαστο και εύκολο σαν φτέρνισμα, για κάποιους άλλους ασήκωτο και αβάσταχτο σαν παράλυτο άκρο. «Η αναζήτηση βοήθειας συχνά απαιτεί περισσότερη δύναμη από ό, τι να παραμείνεις παθητικά κολλημένος».

4. Η ψυχοθεραπεία κρατάει για πάντα

Η διάρκεια της ψυχοθεραπείας πρώτα απ’ όλα καθορίζεται από την θεραπευτική προσέγγιση. Υπάρχουν προσεγγίσεις (ψυχανάλυση που βασίζονται στη μεγάλη διάρκεια), υπάρχουν προσεγγίσεις που αποτελεί μέρος της θεραπευτικής διαδικασίας η σύντομη διάρκεια (γνωσιακή – συμπεριφοριστική) και προσεγγίσεις που η διάρκεια τους καθορίζεται σε σχέση με τις ανάγκες και τους στόχους που θεραπευτής και θεραπευόμενος θέτουν, επαναδιαπραγματεύονται και καθορίζουν (προσωποκεντρική προσέγγιση).

5. Ψυχίατρος, Ψυχολόγος, Ψυχοθεραπευτής, Ψυχαναλυτής…..Τελικά ποιος είναι τι;

Ο ψυχίατρος είναι γιατρός. Έχει σπουδάσει ιατρική και μετέπειτα ειδικεύτηκε στην ψυχιατρική, δηλαδή την ιατρική εκείνη ειδικότητα που μελετάει τις ψυχικές διαταραχές που έχουν παθολογικό αίτιο. Ως πιστοποιημένος γιατρός, είναι ο μόνος που μπορεί να δώσει φάρμακα σε περίπτωση ψυχικής ασθένειας, σε αντίθεση με τον ψυχολόγο, τον ψυχαναλυτή ή τον ψυχοθεραπευτή που καθώς δεν είναι γιατροί δεν μπορούν να δώσουν φαρμακευτική αγωγή. Συνήθως χρησιμοποιεί το βιολογικό μοντέλο διάγνωσης και αντιμετώπισης του προβλήματος του ασθενή. Σύμφωνα με αυτό, τα συμπτώματα που έχει ο ασθενής οφείλονται σε κάποια σωματική δυσλειτουργία (για παράδειγμα του κεντρικού νευρικού συστήματος). Για να το κρίνει αυτό κοιτάζει τα συμπτώματα του ασθενή και σύμφωνα με αυτά (την ποιότητα και την συχνότητά τους) κάνει διάγνωση της ασθένειας και δίνει την απαραίτητη φαρμακευτική αγωγή. Μπορεί να έχει πραγματοποιήσει εκπαίδευση στην ψυχοθεραπεία και ως εκ τούτου να παρέχει ψυχοθεραπευτικές υπηρεσίες.

Ο ψυχολόγος είναι ο κάτοχος πτυχίου ψυχολογίας. Δηλαδή είναι κάποιος που έχει πραγματοποιήσει σπουδές στην Ψυχολογία. Στην Ελλάδα ο ψυχολόγος με πτυχίο ψυχολογίας δύναται νομικά, χωρίς περαιτέρω εκπαίδευση, να παρέχει ψυχολογική θεραπεία, δηλαδή ψυχοθεραπεία, στους πελάτες του. Τη δυνατότητα αυτή του τη δίνει το Υπουργείο Υγείας, που του παρέχει άδεια εξάσκησης του επαγγέλματος του ψυχολόγου σε όλη την επικράτεια. Το ότι δύναται να κατέχει αυτήν την άδεια δεν σημαίνει απαραίτητα πως έχει λάβει την σχετική μετεκπαίδευση στο πώς να ασκεί την ψυχοθεραπεία. Δίχως περαιτέρω εκπαίδευση σε κάποιο είδος ψυχοθεραπείας δεν θα έχει τις απαραίτητες γνώσεις και τεχνικές. Σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες όπως στην Αγγλία, το πτυχίο δεν αρκεί για να ασκήσει ο ψυχολόγος το επάγγελμα του και σίγουρα όχι για να παρέχει ψυχοθεραπεία. Για να αναγνωριστεί ο ψυχολόγος από τον Βρετανικό Ψυχολογικό Σύλλογο (British Psychological Society) ως ικανός να ασκήσει το επάγγελμά του σε έναν από αυτούς τους κλάδους, πρέπει να μετεκπαιδευτεί πανεπιστημιακά σε αυτόν τον κλάδο. Καλό είναι λοιπόν, όταν επισκέπτεστε έναν ψυχολόγο για πρώτη φορά, να τον ρωτάτε αν έχει κάνει πλήρη εκπαίδευση πάνω σε κάποιο είδος ψυχοθεραπείας και ποια θεωρητικη προσέγγιση χρησιμοποιεί.

Ο ψυχοθεραπευτής είναι ειδικά μετεκπαιδευμένος επαγγελματίας ψυχικής υγείας (ψυχολόγος, ψυχίατρος) που ασκεί το είδος ψυχοθεραπείας στο οποίο μετεκπαιδεύτηκε, χωρίς απαραίτητα αυτή η μετεκπαίδευση να είναι πανεπιστημιακή. Υπάρχουν πολλά έγκυρα και αξιόπιστα κέντρα εκπαίδευσης ψυχοθεραπείας, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ανάλογα με το είδος ψυχοθεραπείας. Μια τέτοια εκπαίδευση απαιτεί χρόνια σπουδών, επί του πτυχίου ψυχολογίας, σε θεωρητικά μαθήματα και πολλές ώρες πρακτικής κάτω από εποπτεία. Στις περισσότερες διαδικασίες ψυχοθεραπευτικής εκαπίδευσης απαιτείται επιπλέον ο ίδιος ο εκπαιδευόμενος να έχει μπει σε διαδικασία ψυχοθεραπείας για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

Ο ψυχαναλυτής είναι ένας ψυχοθεραπευτής της ψυχαναλυτικής προσέγγισης. Η Ψυχανάλυση είναι μία συγκεκριμένη μορφή ψυχοθεραπείας που ακολουθεί την θεωρία και τις πρακτικές της ψυχαναλυτικής, Φροϋδικής προσέγγισης.