Η ολοένα και μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση των ατόμων στα ζητήματα ψυχικής υγείας και στην αναζήτηση ενημέρωσης γύρω από αυτά είναι πιο φανερή στις μέρες μας κυρίως από μέρους των σύγχρονων γονέων. Το ρόλο που διαδραματίζει η οικογένεια στη ψυχολογική ανάπτυξη των παιδιών, έχουν επισημάνει οι ειδικοί με γλαφυρούς, πολλές φορές μάλιστα και τρομοκρατικούς τρόπους, σε βαθμό που ίσως τα άτομα μπορεί ακόμα να μην έχουν απόλυτα πεισθεί για την σημαντικότητα της ψυχολογικής τους υγείας αλλά είναι διατεθειμένα να φροντίσουν αυτή των παιδιών τους. Έτσι λοιπόν, σήμερα οι μητέρες και οι πατέρες βομβαρδισμένοι με πληροφορίες για τι είναι καλό και τι είναι κακό, τι πρέπει και τι δεν πρέπει, συχνά μάλλον αισθάνονται περισσότερο αγχωμένοι και μπερδεμένοι μέσα στην ενημέρωση τους παρά πιο σίγουροι για τη διαπαιδαγώγηση που επιλέγουν. Προσπαθώντας να απλοποιήσουμε μια διαδικασία, όπως αυτή του να μεγαλώνεις ένα παιδί, που μέσα στην συνθετότητα της είναι συνάμα και τόσο απλή και φυσική, μπορούμε να εστιάσουμε όχι σε αυτά που δεν πρέπει να κάνουν οι γονείς αλλά σε αυτά που ήδη κάνουν, πολλές φορές και ασυνείδητα, και είναι εξαιρετικά θετικά.

Η ευελιξία και η ρευστότητα που χαρακτηρίζουν την εποχή μας προσφέρουν μεγαλύτερο εύρος για ενίσχυση της ατομικότητας και της ανεξαρτησίας των παιδιών. Έτσι, ενώ παλιότερα οι γονείς αισθάνονταν σχεδόν υποχρεωμένοι να διαπαιδαγωγήσουν τα παιδιά τους αυστηρά στα πρότυπα που υπαγόρευε το κοινωνικό σύνολο, σήμερα η κοινωνία μας, αφήνει χώρο στα μέλη της να αυτονομούνται, να δραστηριοποιούνται ατομικιστικά σε διάφορες κατευθύνσεις αλλά παράλληλα να ανήκουν σε ένα σύνολο. Κατά αυτόν τον τρόπο η εξέλιξη και διεύρυνση των κοινωνικών και ηθικών μας αξιών βοηθά τους γονείς να υιοθετήσουν με ευκολία τον ιδανικό, έτσι όπως αυτός αναδύεται σε πολλές έρευνες, τύπο γονέα, δηλαδή τον δημοκρατικό, τον φιλελεύθερο, που ταυτόχρονα όμως καλλιεργεί και το πνεύμα του συνόλου.

Η πρόθεση του γονιού να πειθαρχήσει το παιδί του είναι κάτι που προκύπτει αβίαστα, είναι κάτι που θα κάνει πολλές φορές χωρίς καν να το σκεφτεί. Η πειθάρχηση είναι η διαδικασία αγωγής και καθοδήγησης για να ενισχυθεί η προσωπική ανάπτυξη του παιδιού, και αυτή μέσα από την οποία μαθαίνει την αναγκαιότητα του να παραιτείται για χάρη ορισμένων αρχών, από τις προσωπικές του απολαύσεις. Επομένως κάποια πειθαρχία είναι απαραίτητη. Το κλειδί βρίσκεται στο πώς την επιβάλουμε. Το πρόβλημα στο θέμα της πειθαρχίας δημιουργείται συνήθως όταν χάνονται οι πραγματικοί στόχοι τους οποίους επιδιώκουμε με την υπακοή. Είναι ανάγκη να διαχωρίζουμε ευδιάκριτα ανάμεσα στην άλογη και έλλογη υπακοή. Δε ζητάμε από το παιδί να υπακούσει απλά για να υπακούσει. Η θερμή, στοργική και συνεπής πειθαρχία – στην οποία ο γονιός εξηγεί γιατί ζητά αυτό που ζητά, ή γιατί τιμωρεί – έχει ευνοϊκότερα αποτελέσματα και προάγει την ψυχική του ανάπτυξη και ισορροπία. Ενίσχυση και επιβράβευση για τις επιθυμητές πράξεις και πειθάρχηση και αποδοκιμασία για τις ανεπιθύμητες.

Αν καθίσει κανείς να αναλογιστεί τις ώρες που περνούν οι γονείς μιλώντας στα παιδιά τους θα διαπιστώσει το τεράστιο εύρος της επικοινωνίας που είναι εξ’ ορισμού εδραιωμένο. Πόση από αυτή την επικοινωνία όμως είναι ουσιαστική; Οι γονείς αισθάνονται έντονη την ανάγκη να μιλούν στα παιδιά τους. Από τη μικρή ηλικία για τα ζωάκια, τα λουλουδάκια, μέχρι τη μεγαλύτερη, για τους επισημάνουν τι δεν έκαναν σωστά, τι να μην κάνουν. Βρίσκομαι κοντά στο παιδί σημαίνει κάνω ουσιαστικό διάλογο. Επισημαίνω, επιπλήττω αλλά και επικροτώ και επιδοκιμάζω και πάνω απ όλα ΑΚΟΥΩ.

Θετική ψυχική υγεία του παιδιού σημαίνει η ικανότητα του να δημιουργεί άφοβα συναισθηματικούς δεσμούς αρχικά με τους γονείς και τα αδέρφια του και αργότερα με τους γύρω του. Σημαίνει η ικανότητα να χειρίζεται τα θέματα στη ζωή του με αποτελεσματικότητα και προσαρμοστικότητα στα εκάστοτε νέα αναπτυξιακά του δεδομένα και στις κοινωνικές, συναισθηματικές και πνευματικές απαιτήσεις που καλείται να αντιμετωπίζει καθώς μεγαλώνει. Οι γονείς είναι οι πιο σημαντικοί συνοδοιπόροι σε αυτή την πορεία γιατί μπορούν να προσφέρουν το πιο σταθερό, ασφαλές και ανοιχτό περιβάλλον για την ανάπτυξη ολοκληρωμένων και ευτυχισμένων νέων ανθρώπων.

Έρρικα Τσιτιμάκη

Ψυχοθεραπεύτρια-

Σύμβουλος Οικογενειακού Προγραμματισμόυ

erricatsitimaki@yahoo.gr