Από επιστημονικής προσέγγισης, οι ερευνητές ορίζουν την έννοια της ευτυχίας, ως μία αίσθηση γενικευμένης ικανοποίησης και απόκτησης νοήματος ζωής. Είναι η τάση να αισθάνεται κάποιος θετικά συναισθήματα, να μπορεί να συνέρχεται σχετικά εύκολα και γρήγορα από αρνητικά συναισθήματα και να μπορεί να διατηρεί ένα ισχυρό αίσθημα σκοπού. Αυτή είναι μία πολύ ωραία θεωρητική προσέγγιση που μπορεί σχετικά επαρκώς να περιγράψει μια κατά τα άλλα εξαιρετικά αφηρημένη και πολύπλοκη έννοια. Και πάνω απ’ όλα υποκειμενική. Διότι η αλήθεια είναι ότι ο καθέ
νας από εμάς βιώνει και αποδίδει το αίσθημα της ευτυχίας σε πολύ διαφορετικούς παράγοντες. Αναλογιστείτε και μόνοι σας τώρα καθώς διαβάζετε τι σημαίνει για εσάς ευτυχία; Τι σας κάνει πραγματικά ευτυχισμένους;
- Υγεία….!Το πολυτιμότερο αγαθό. Και ευάλωτο σε τόσες απειλές πλέον στην εποχή μας. Να μία απάντηση!
- Οικογένεια. Ο/Η σύντροφος ζωής, τα παιδιά μας, το νόημα της ζωής μας, μια άλλη εύκολη απάντηση.
- Χρήματα. Όσα πιο πολλά τόσο πιο καλά. Αφού χωρίς αυτά νιώθουμε ευάλωτοι, ανασφαλείς, ανεπαρκείς.
- Επιτυχία, αυτή που προσδίδει κύρος, δύναμη, υστεροφημία.
Βρίσκεται όμως σε αυτά η πραγματική ευτυχία; Νιώθουμε ευτυχισμένοι όταν κατακτούμε κάποιο ή όλα τα παραπάνω; Ένα είναι σίγουρο αν το καλοσκεφτούμε: “Η ευτυχία δεν είναι μία αίσθηση συνεχούς απόλαυσης”. Αποτελεί μία ευρύτερη έννοια. Μία συνταγή από μικρά ουσιαστικά συστατικά. Ας πούμε στην περίπτωση των χρημάτων. Θα πει κάποιος, δηλαδή τα χρήματα δεν μετρούν? Φυσικά και μετρούν! Έρευνες έχουν δείξει ότι ο δείκτης της ευτυχίας των ατόμων αυξάνεται καθώς αυξάνεται και το μηνιαίο τους εισόδημα. Με μία μικρη διαφορά όμως:
Το χρήμα φέρνει την ευτυχία στο βαθμό που η απόκτηση του απομακρύνει το άτομο από καταστάσεις που δημιουργούν μία αίσθηση επικινδυνότητας – όπως για παράδειγμα η φτώχεια – και το μεταφέρει σε μια κατάσταση που προσδίδει μία αίσθηση μεγαλύτερης ασφάλειας.
Μετά από αυτό το χρήμα δεν συνδέεται καθόλου με το αίσθημα της ευτυχίας. Και αυτό γιατί; Γιατί οι άνθρωποι έχουμε για λόγους οικονομίας της φύσης και καλύτερης προσαρμογής στο περιβάλλον, την τάση να αυτοματοποιούμε τις διαδικασίες. Έτσι για παράδειγμα όταν θα αγοράσουμε ένα πολύ ακριβό αυτοκίνητο, στην αρχή θα νιώθουμε πανευτυχείς. Θα το οδηγήσουμε, θα το καμαρώσουμε, την πρώτη εβδομάδα, τον πρώτο μήνα, τον δεύτερο. Σε λίγο καιρό η βενζίνη που καταναλώνει θα είναι υπέρογκη, το σέρβις του ακριβό, η ασφάλεια του αβάσταχτη, και η συνήθεια του τόσο έντονη, που θα νιώθουμε ότι είναι απλά ένα αυτοκίνητο.
Τελικά τι μας κάνει και τι δεν μας κάνει πραγματικά ευτυχισμένους;
Καταρχάς σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό η αίσθηση της ευτυχίας που βιώνουμε στην καθημέρινότητα μεταβάλλεται. Οι άνθρωποι που συναντούμε, οι υποχρεώσεις μας, μια είδηση, μία αλλαγή, και κάθε είδους περιβαντολλογικές μεταβλητές μπορούν να επηρεάσουν την υποκειμενική αίσθηση της ευτυχίας που νιώθουμε. Για αυτό το λόγο οι άνθρωποι που έχουν μεγαλύτερη ικανότητα για αυτό που λέμε rebound, αισθάνονται συνολικά περισσότερο ευτυχείς. Δηλαδή όσο πιο εκπαιδευμένοι είμαστε να επανερχόμαστε δυναμικά από τα ερεθίσματα που μας ρίχνουν τη διάθεση, τόσο μεγαλύτερη διάρκεια και συνέχεια έχουν οι ευτυχισμένες μας στιγμές. Αν μπορούσαμε όμως να βρούμε το καλό μέσα στο κακό, αυτό θα μας επέτρεπε να αισθάνόμαστε ευτυχισμένοι ακόμη και στις δύσκολες στιγμές.
Φαίνεται επίσης ότι πολλές φορές εμείς οι άνθρωποι κυριευόμαστε από μία ανάγκη επίδειξης ευτυχίας, ιδιαίτερα πιεστική θα έλεγα που εν τέλει μας αποπροσανατολίζει έντονα από την πραγματική επίτευξη αυτής της, στην πραγματικότητα, τόσο εσωτερικής κατάστασης. Έτσι, με τα social media να κατέχουν πλέον τα πρωτία στο κυνήγι της ευτυχίας, ο χρόνος που σπατάλαμε στην υπερέκθεση όλης αυτής της προσποιητής ευτυχίας μάλλον μας απομακρύνει αισθητά, από το να βιώσουμε ουσιαστικά αυτήν την συναισθηματική κατάσταση. Θα μπορούσαμε να πούμε λοιπόν ότι αυτή η υπερπροσπάθεια προβολής και επίτευξης μίας «τέλειας» ευτυχισμένης ζωής γίνεται αρκετά ψυχοφθόρα, και απέχει πολύ από αυτό που τελικά μας κάνει ευτυχισμένους. Αυτή είναι μία πολύ απελευθερωτική συνειδητοποίηση. Πολλοί άνθρωποι έχουν την πεποίθηση ότι η ευτυχία και η επίτευξη της είναι μία νιρβάνα κατάσταση χώρις προβλήματα, έγνοιες, ανησυχίες, όπου όλα είναι τακτοποιημένα και λειτουργούν σε απόλυτη αρμονία και τάξη. Πού;;;; Σε ποιό παραμύθι;;;; Μαγικό κόσμο;; Πόσο πιο ανθρώπινο και πιο χειροπιαστό θα ήταν να νιωσουμε πως ακόμα και οι δύσκολες μας στιγμές αποτελούν μέρος ενός γενικού φαινομένου το οποίο δημιουργεί ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορεί κανείς να είναι ευτυχισμένος.
Έρευνες υποστηρίζουν ότι τα άτομα που έχουν ισχυρούς ανθρώπινους δεσμούς τείνουν να δηλώνουν περισσότερο ευτυχισμένα. Έχει αποτυπωθεί και βιολογικά. Κάτι συμβαινει με αυτές τις ορμόνες, όπως είναι η ντοπαμίνη και η σεροτινίνη, οι οποίες όταν μετρούνται σε καταστάσεις στις οποίες το άτομο είναι δοτικό, γενναιόδωρο και κοινωνικό, εμφανίζουν αυξημένη δραστηριότητα. Άλλωστε μόνο και μόνο η έμφυτη κοινωνικότητα που έχουμε ως είδος αποτυπώνεται διαχρονικά, αφού η τάση μας να συσχετιζόμαστε, μας χαρακτηρίζει ανεξαρτήτως φύλου, φυλής, ηλικίας, πολιτισμού, κοινωνικής, οικονομικής ή πάσης φύσεως διάκριση.
Με πολύ απλά λόγια ξεκινώντας κανείς από την παραδοχή πώς η αναζήτηση της ευτυχίας είναι έμφυτη στον άνθρωπο, αποδέχεται πώς η αναζήτηση είναι μέρος της ίδιας μας της ζωής και μία εξερεύνηση που δεν εγκαταλείπουμε ποτέ. Σήμερα είναι η επιθυμία μας για έναν άνθρωπο, αύριο για την απόκτηση ενός παιδιού, ύστερα για δημιουργία, όταν αυτή απειλείται για υγεία, και αυτό γιατί οι στόχοι μας αλλάζουν. Αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου, την ηλικία, την ωριμότητα, τις εμπειρίες της ζωής. Σε ένα μεγάλο βαθμό η εκπλήρωση των προσωπικών μας στόχων μας κάνει ευτυχισμένους. Για το υπόλοιπο κάτιτι που αισθανόμαστε συχνά ότι λείπει, βρίσκεται η σχέση με τον εαυτό μας. Οι προσωπικές μας αξίες, η εσωτερική μας ισορροπία, ο πυρήνας μας, εκεί βαθιά μέσα που τα συναισθήματα είναι καθαρά και απαλλαγμένα από πρέπει, ματαιοδοξίες, ενοχές και διλήμματα.
Psychological Wellness 